贡献者: addis
预备知识 一维有限深方势阱
,四阶龙格库塔法(Matlab)
本文使用原子单位制。我们介绍用试射法解定态薛定谔方程(TISE,Time Independent Schrodinger Equation),其中 已知
要使用常微分方程(ODE)解算器(如 Matlab 的 ode45),需要先将上式化为一阶微分方程组
1. 对称势能
先讨论偶函数势能的情况。当 为偶函数时,定态波函数为奇函数或偶函数。解 ODE 应该从中点出发,前者可用初始条件 ,,后者可用初始条件 ,。这样解出来的波函数一般不满足归一化条件,需要在最后归一化。
现在可用定步长的欧拉法或者龙格库塔四阶法来解 的薛定谔方程。显然程序中不能选取 ,但是要保证 足够大,使解出薛定谔方程后有 ,。
2. 初始条件
如果势能不是对称的,我们一般从其中一端作为起始点解微分方程。若某个小区间 看做常数,解为
其中
所以 ODE 初始条件选择
其中 是一个很小的数。注意最后归一化以后要检验是否两端都满足 。
3. 甩尾法
如何求得本征值 呢?一种简单的方法是试射法。顾名思义,取不同离散的 ,用一定的条件判断对这些 波函数在 处是否满足边界条件 1。
一般来说,若 略大于某本征值 时,会有 ,略小时会有 。所以画出 关于 的图像,用目测法找到零点即可。若需要更精确的本征值,可选取一个更小的区间,再次画图。
4. 中点匹配
从数值误差来说,从指数末端出射时误差远远大于从指数末端入射。所以更好的办法是从两端 分别入射后在某个中点 处匹配。
简单的匹配可以采用对数导数(log derivative) 来计算匹配误差,即
用多区间二分法即可得到定态能量。
但是这么做有两个缺点,一是 为零或很小的时候,err 有可能不稳定,二是用多区间二分法解 有可能出现不收敛的解,因为该函数存在断点(想象 的对数导数随 变化的情况)。
为了解决这个问题,我们可以构造一个性质更好的函数来代替对数导数,即用 表示函数 在 处的对数导数
注意对数导数是关于 的周期函数,周期为 。只要保证两个 相同或相差 就可以保证对数导数相同。
要构造关于 的误差函数,我们可以先计算两个 之差
误差函数 满足一些条件:
- 为零点(误差函数为零当且仅当对数导数相等)
- 零点两侧异号(便于用二分法或类似算法求根)
- 函数连续(连续性自然是好的)
- 周期为 ( 函数会使 在 0 到 之间突变,这样可以保证误差函数连续)
一个显然的误差函数是满足这些条件的三角波(也可以用正弦函数,但是三角波的计算量要小得多)。
现在再用多区间二分法就可以解出所有正确的束缚态能量了。
5. 检查漏解
用多区间二分法时,如果区间划分不够细,使一个区间中存在多个解,就会产生漏解。检查是否漏解可以用波函数节点的数量来判断。如果波函数的节点数是逐个递增的,则没有漏解。也就是说第 个能级的波函数需要有 个节点(不包括两端)。
6. Matlab 代码
完整的代码(bnd_shoot
)见下文,作为一个使用的例子,我们来解一维简谐振子。
代码 1:bndShootDemo.m
结果如下
图 1:误差函数零点
图 2:解出的波函数,这里只给出了第 3 和第 6 个能级,红点表示左右波函数匹配的位置
代码 2:bndShoot.m
function [Eng, X, Psi] = bndShoot(V, xmin, xmid, xmax, mass, ...
Espan, EResolution, odeOpt, plot_flag)
trial_fun = @(E) bound_shooting_trial(E, V, xmin, xmid, xmax, mass, odeOpt);
Eng = fzeroN(trial_fun, Espan, EResolution);
X = cell(1,numel(Eng)); Psi = X;
for i = 1:numel(Eng)
[~, X{i}, Psi{i}] = trial_fun(Eng(i));
if numzero(Psi{i}) > i - 1
warning(['missed bound state ', num2str(i),...
', increase Eresolution!']);
elseif numzero(Psi{i}) < i - 1
error('duplicate bound state found!');
end
if plot_flag
x = X{i}; psi = Psi{i};
figure; plot(x,psi); axis([x(1),x(end),-1.2,1.2]);
hold on;
xlabel('x'); ylabel('\psi(x)');
Nzeros = numzero(psi);
title(['i = ', num2str(i),...
', E_{', num2str(Nzeros+1), '} = ', num2str(Eng(i))]);
scatter(xmid,0);
end
end
end
function [err, x, psi, th1, th2] = bound_shooting_trial(E, V, ...
xmin, xmid, xmax, mass, odeOpt)
dy = 1e-16;
[x1, Y1] = bound_shooting_left(E, V, [xmin,xmid], mass, dy, odeOpt);
[x2, Y2] = bound_shooting_right(E, V, [xmax,xmid], mass, dy, odeOpt);
[err, th1, th2] = fmatch_err(Y1(end,1),Y1(end,2),Y2(end,1),Y2(end,2));
psi1_max = max(abs(Y1(:,1)));
psi2_max = max(abs(Y2(:,1)));
if nargout > 1
x = [x1; flip(x2(1:end-1))].';
end
if nargout > 2
v1 = Y1(end,:);
v2 = Y2(end,:);
scale = sign(dot(v1,v2))*norm(v1)/norm(v2);
if psi1_max >= psi2_max * abs(scale)
psi = [
Y1(:,1).' / psi1_max, .....
flip(Y2(1:end-1,1)).' * (scale / psi1_max)];
else
psi = [
Y1(:,1).' / (scale * psi2_max), .....
flip(Y2(1:end-1,1)).' / psi2_max];
end
end
end
function [x, Y] = bound_shooting_left(E, V, xspan, mass, dy, odeOpt)
if V(xspan(1)) > E
Y0 = [1; sqrt(2*mass*(V(xspan(1)) - E))] * dy;
else
warning('起始点 E > V, 确定吗?');
Y0 = [0; 1];
end
odefun = @(x,Y) TISE_odefun(x,Y,E,V,mass);
[x,Y] = ode45(odefun, xspan, Y0, odeOpt);
end
function [x, Y] = bound_shooting_right(E, V, xspan, mass, dy, odeOpt)
if V(xspan(1)) > E
Y0 = [1; -sqrt(2*mass*(V(xspan(1)) - E))] * dy;
else
warning('起始点 E > V, 确定吗?');
Y0 = [0; 1];
end
odefun = @(x,Y) TISE_odefun(x,Y,E,V,mass);
[x,Y] = ode45(odefun, xspan, Y0, odeOpt);
end
function dY =TISE_odefun(x,Y,E,V,mass)
dY(2,1) = 2*mass*(V(x)-E)*Y(1);
dY(1) = Y(2);
end
function roots = fzeroN(fun,interval,resolution,converge,options)
if ~exist('converge','var') || isempty(converge)
converge = false;
end
if ~exist('options','var')
options = optimset;
end
x=linspace(interval(1),interval(end), resolution);
y=arrayfun(fun,x);
figure; plot(x,y,'.-'); hold on;
title('the function to be found zeros of');
[Nind, ind] = numzero(y);
roots=zeros(1, Nind); kk = 0;
for ii=1:Nind
plot([x(ind(ii)),x(ind(ii)+1)], ...
[fun(x(ind(ii))),fun(x(ind(ii)+1))], '.-r');
root = fzero(fun,[x(ind(ii)),x(ind(ii)+1)], options);
if ~converge || converge && iszero(fun,root,options.TolX)
kk = kk + 1;
roots(kk) = root;
scatter(root, fun(root), 'b');
end
end
roots = roots(1:kk);
end
function [err, th1, th2] = fmatch_err(y1,dy1,y2,dy2)
th1 = atan2(y1,dy1);
th2 = atan2(y2,dy2);
err = mod(th2 - th1, 2*pi);
if err > 0.5*pi && err <= 1.5*pi
err = pi - err;
elseif err > 1.5*pi
err = -2*pi + err;
end
end
function [N, ind] = numzero(y)
Sign=sign(y);
ind=find(Sign(1:end-1).*Sign(2:end)<0);
N = numel(ind);
end
1. ^ 如果 足够大,只需满足这一条件即可自动满足
致读者: 小时百科一直以来坚持所有内容免费无广告,这导致我们处于严重的亏损状态。 长此以往很可能会最终导致我们不得不选择大量广告以及内容付费等。 因此,我们请求广大读者
热心打赏 ,使网站得以健康发展。 如果看到这条信息的每位读者能慷慨打赏 20 元,我们一周就能脱离亏损, 并在接下来的一年里向所有读者继续免费提供优质内容。 但遗憾的是只有不到 1% 的读者愿意捐款, 他们的付出帮助了 99% 的读者免费获取知识, 我们在此表示感谢。