雅可比常量2

                     

贡献者: addis

  • 本文需要更多参考文献。
预备知识 限制性三体问题,拉格朗日方程

  1在 “限制性三体问题” 中,我们推导了第三天体 C 的动能、势能、角动量表达式。这里对限制性三体问题进一步特殊化,假设原二体系统围绕质心作圆周运动,即大质量天体 A 和 B 的距离 $R$ 在运动过程中不变,则在旋转坐标系中,A、B 是相对静止的。并且天体 A、B 将作匀速圆周运动(参考 “轨道参数-时间变量” 中关于圆轨道的讨论),即角速度 $\omega$ 也恒定不变。

1. 动力学方程

   三体系统在空间中自由度为 9,但由于天体 A 和 B 的运动模式已知,故限制性三体系统的自由度为 3,可用质点 C 在旋转坐标系中的广义坐标 $x$,$y$,$z$ 描述。将质点 C 的动能 $T$(式 3 )和势能 $U$(式 4 )代入拉格朗日方程

\begin{equation} \frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}{t}} \frac{\partial (T-U)}{\partial \dot q_i} = \frac{\partial (T-U)}{\partial q_i} \quad (q_i\; \rightarrow \; x,y,z)~. \end{equation}
可得质点 $C$ 的动力学微分方程组
\begin{equation} -\omega^2 x - 2\omega\dot{y} + \ddot{x} =- \frac{\partial U}{\partial x} =-\frac{\mu GM}{r_1^3}[x+(1-\mu)R]-\frac{(1-\mu)GM}{r_2^3}(x-\mu R)~, \end{equation}
\begin{equation} -\omega^2 y +2\omega\dot{y} + \ddot{y} =- \frac{\partial U}{\partial y} =-\frac{\mu GM}{r_1^3}y-\frac{(1-\mu)GM}{r_2^3}y~, \end{equation}
\begin{equation} \ddot{z} =- \frac{\partial U}{\partial z} =-\frac{\mu GM}{r_1^3}z-\frac{(1-\mu)GM}{r_2^3}z~. \end{equation}

2. 雅可比常量

   由于质点 C 的角动量在惯性坐标轴上的分量和机械能分别守恒,故这些物理量的线性组合也是守恒量。为统一量纲,可以令角动量分量乘以角速度。在所有这些线性组合中,有一种组合具有实际的物理意义,记这个组合量为 $E$

\begin{equation}\begin{aligned} E &=(T+U)-\omega L_z\\ &=\frac{1}{2}m \left(\dot{x}^2-\dot{y}^2+\dot{z}^2 \right) -\frac{1}{2}m\omega^2 \left(x^2+y^2 \right) -\frac{\mu GMm}{r_1}-\frac{(1-\mu)GMm}{r_2}~. \end{aligned} \end{equation}
物理量 $E$ 具有能量的量纲。其中 $\frac{1}{2}m \left(\dot{x}^2-\dot{y}^2+\dot{z}^2 \right) $ 是质点 C 相对旋转坐标系的动能,$E$ 的其余部分只与位置相关,故可解释为势能。在势能部分,引力势能 $-\mu GMm/r_1-(1-\mu)GMm/r_2$ 与坐标系的选取无关,而 $-\frac{1}{2}m\omega^2 \left(x^2+y^2 \right) $ 是由于坐标系 $xOy$ 的旋转引起的,可将其解释为质点 C 所受的向心力由于坐标轴自身的旋转而产生的势能。守恒量 $E$ 称为雅可比常量,可看作是第三天体相对于旋转坐标系具有的能量。

推导

   将式 2 乘以 $\dot{x}$,式 3 乘以 $\dot{y}$,式 4 乘以 $\dot{z}$,再将三个式子相加,可得

\begin{equation} \begin{aligned} &\dot{x} \ddot{x}+\dot{y}\ddot{y}+\dot{z}\ddot{z}-\omega^2 \left(x\dot{x}+y\dot{y} \right) \\ &=-\frac{\mu GM}{r_1^3}[x\dot{x}+(1-\mu)R\dot{x}+y\dot{y}+z\dot{z}]-\frac{(1-\mu)GM}{r_2^3}(x\dot{x}-\mu R\dot{x}+y\dot{y}+z\dot{z})~. \end{aligned} \end{equation}
其中,注意到
\begin{equation} \dot{x}\ddot{x}+\dot{y}\ddot{y}+\dot{z}\ddot{z} =\frac{1}{2} \frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}{t}} \left(\dot{x}^2+\dot{y}^2+\dot{z}^2 \right) ~, \end{equation}
\begin{equation} \omega^2 \left(x\dot{x}+y\dot{y} \right) =\frac{1}{2}\omega^2 \frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}{t}} \left(x^2+y^2 \right) ~, \end{equation}
\begin{equation} -\frac{\mu GM}{r_1^3}[x\dot{x}+(1-\mu)R\dot{x}+y\dot{y}+z\dot{z}] = \frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}{t}} \left(\frac{\mu GM}{r_1} \right) ~, \end{equation}
\begin{equation} -\frac{(1-\mu)GM}{r_2^3}(x\dot{x}-\mu R\dot{x}+y\dot{y}+z\dot{z}) = \frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}{t}} \left(\frac{(1-\mu) GM}{r_2} \right) ~. \end{equation}
将以上四式代入式 6 可得
\begin{equation}\frac{1}{2} \frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}{t}} \left(\dot{x}^2+\dot{y}^2+\dot{z}^2 \right) -\frac{\omega^2}{2} \frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}{t}} \left(x^2+y^2 \right) - \frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}{t}} \frac{\mu GM}{r_1}- \frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}{t}} \frac{(1-\mu) GM}{r_2}=0~. \end{equation}
于是
\begin{equation} \frac{1}{2} \left(\dot{x}^2+\dot{y}^2+\dot{z}^2 \right) -\frac{1}{2}\omega^2 \left(x^2+y^2 \right) -\frac{\mu GM}{r_1}-\frac{(1-\mu) GM}{r_2}=Const~, \end{equation}
式 12 就是单位质量的雅可比常量(Jacobi constant)


1. ^ 本文参考 Wikipedia 相关页面

                     

© 小时科技 保留一切权利